Ερπετά

Για την Ελλάδα, τα ερπετά αποτελούν μία ιδιαίτερα σημαντική ομάδα ζώων, λόγω της μεγάλης ποικιλότητας ειδών, της υψηλής πυκνότητας των πληθυσμών τους, καθώς και της παρουσίας αρκετών ενδημικών και απειλούμενων ειδών.

Καθοριστικό και κοινό γνώρισμα για τη βιολογία και τη συμπεριφορά των ερπετών είναι η απουσία αποτελεσματικών εσωτερικών μηχανισμών ελέγχου της θερμοκρασίας του σώματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εξάρτησή τους από εξωτερικές πηγές θερμότητας, καθώς και την ανάπτυξη συμπεριφορών θερμορύθμισης, που εκμεταλλεύονται το μωσαϊκό θερμοκρασιών των ενδιαιτημάτων τους. Καθώς οι λειτουργικές τους θερμοκρασίες είναι συνήθως πάνω από 20οC, στην Ευρώπη περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ψυχρής περιόδου ανενεργά, σε κατάλληλα καταφύγια (διαχείμαση).

Ειδικά στη Νότια Ευρώπη, κατά τη θερμότερη περίοδο του καλοκαιριού, αντιμετωπίζουν το αντίθετο πρόβλημα (πολύ υψηλές θερμοκρασίες), με αποτέλεσμα τα περισσότερα είδη να περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κρυμμένα, για να αποφύγουν την υπερθέρμανση. Τα περισσότερα είδη είναι άρπαγες, ενώ ορισμένα (κυρίως είδη φιδιών), βρίσκονται αρκετά ψηλά στην τροφική αλυσίδα. Υπάρχουν, όμως, και φυτοφάγα είδη, όπως είναι κυρίως οι χερσαίες χελώνες. Η συνύπαρξη πολλών ειδών σε μια περιοχή καθίσταται δυνατή χάρη στη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται την ποικιλία των διαθέσιμων μικροπεριβάλλοντων και των τροφικών πηγών. Τα περισσότερα είδη γεννάν αβγά σε σημεία με κατάλληλη θερμοκρασία και υγρασία, ενώ σε λίγα είδη η εκκόλαψη γίνεται εσωτερικά, με αποτέλεσμα να γεννιούνται αναπτυγμένα νεογνά.

Τα αρτίγονα ερπετά διαχωρίζονται σε τέσσερις τάξεις: Testudines (με 307 είδη), Rhynchocephalia (με 2 είδη), Crocodylia (με 23 είδη) και Squamata.

Η τελευταία είναι η πιο σημαντική σε αριθμούς ειδών και διαχωρίζεται στις υποτάξεις Sauria (σαύρες, 4.765 είδη), Ophidia (φίδια, 2.978 είδη) και Amphisbaenia (αμφισβαίνια, 165 είδη). Αυτοί οι αριθμοί, βέβαια, δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως τελικοί, καθώς κάθε έτος περιγράφονται περίπου 60 νέα είδη ερπετών, κατά μέσο όρο. Στην Ελλάδα, απαντούν εκπρόσωποι και των τριών υποτάξεων της τάξης Squamata, καθώς και της τάξης Testudines (χελώνες). Έως τη δεκαετία του 1980, οι αριθμοί ειδών που αναγνωρίζονταν στην Ευρώπη ήταν σχετικά σταθεροί. Αυτό άλλαξε με τη χρήση νέων μοριακών τεχνικών και, κυρίως, με την ανάλυση DNA, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των ειδών της Ελλάδας από 51 σε πάνω από 60. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν περιγραφεί 202 είδη ερπετών. Γενικά, η συστηματική κατάταξη πολλών ομάδων ερπετών είναι ακόμη υπό μελέτη και ο αριθμός των ειδών αναμένεται να αυξηθεί.

Home   Close